Φάρμακα στην αρχαία Ελλάδα
Κατηγορία: Υγεία
Φάρμακα στην αρχαία Ελλάδα
Κάθε φορά που κάποιος επισκέπτεται ένα μουσείο και παρατηρεί τα αρχαία αγάλματα που βρίσκονται μέσα ή έξω από αυτούς, είναι δύσκολο να μην σκεφτεί πόσο όμορφοι και υγιείς έπρεπε να είναι οι αρχαίοι μας προγονοί.
Τι όμως τους έκανε να βρίσκονται σε τόση καλή υγεία;
Εκτός από γυμναστική, καλή διατροφή, παιδεία, είχαν και καλή θεραπεία όταν αρρώσταιναν ή πληγωνόντουσαν σε μάχη.
Υπάρχουν πολλά αρχαία ιατρικά βιβλία, που έχουν σωθεί και περιγράφουν αναλυτικά τα βότανα που χρησιμοποιούσαν (σε τραυματισμούς, σε επιληψία, σε ψύχωση κτλ), για να παρασκευάσουν φαρμακευτικά σκευάσματα οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί.
Αλλά όλα αυτά ήταν στη θεωρία, και οι σύγχρονοι ιατροί και ερευνητές δεν έδιναν μεγάλη σημασία.
Πρόσφατα, εξαιτίας της ανακάλυψης ενός ναυαγίου, ελληνικού πλοίου στα ανοιχτά της Τοσκάνης, οι Αμερικανοί αρχαιοβοτανολόγοι μπόρεσαν για πρώτη φορά να μελετήσουν τα φαρμακευτικά σκευάσματα – χάπια - που χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή.
Το πλοίο από ξύλο καρυδιάς, το οποίο ναυάγησε το 130 π.Χ., μετέφερε γυαλικά από τη Συρία και φάρμακα, που τα περισσότερα δεν είχαν καθόλου μουσκέψει από το νερό.
Οι αναλύσεις DNA έδειξαν ότι κάθε χάπι ήταν ένα μίγμα από τουλάχιστον δέκα διαφορετικά εκχυλίσματα φυτών, όπως ο ιβίσκος και το σέλινο.
«Για πρώτη φορά έχουμε φυσικά στοιχεία, όσων περιέχονται στα γραπτά των αρχαίων Ελλήνων γιατρών Διοσκουρίδη και Γαληνού», δήλωσε ο Άλεν Τουγουέιντ του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με το «New Scientist».
Η ανάλυση του DNA έγινε από τον Ρόμπερτ Φλάισερ του Εθνικού Ζωολογικού πάρκου του Σμιθσόνιαν, ο οποίος συνέκρινε τις γενετικές αλληλουχίες που βρήκε σε δύο χάπια, με τη γενετική βάση φυτών GenBank που έχουν τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτό, μπόρεσε να εντοπίσει μέσα στα χάπια ίχνη από καρότο, ραπανάκι, σέλινο, άγριο κρεμμύδι, βαλανίδια, λάχανο, ήμερο τριφύλλι, αχίλλεια κ.α.
Σύμφωνα με τον Φλάισερ, τα περισσότερα από τα παραπάνω φυτά χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους για να θεραπεύουν τους αρρώστους. Η αχίλλεια π.χ. σταματούσε την αιμορραγία κάποιου τραύματος, και με αυτό τον τρόπο θεράπευε ο Αχιλλέας, σύμφωνα με τον Όμηρο, στην Ήλιασα.
Η ανάλυση των αρχαίων παρασκευασμάτων - χαπιών, εκτός από τις νέες πληροφορίες, έχει δημιουργήσει και νέα μυστήρια για τους αρχαιοβοτανολόγους. Η μελέτη του DNA δείχνει ότι τα χάπια πιθανότατα περιείχαν και ηλίανθους, ένα φυτό που οι επιστήμονες ως τώρα πίστευαν ότι δεν υπήρχε στον αρχαίο κόσμο, πριν οι Ευρωπαίοι το ανακαλύψουν στην Αμερική. Αν το εύρημα επιβεβαιωθεί, οι βοτανολόγοι θα πρέπει να αναθεωρήσουν την παραδοσιακή ιστορία του φυτού και την παγκόσμια διασπορά του, όπως δήλωσε ο Τουγουέιντ, αν και παραμένει ακόμα η πιθανότητα η παρουσία ηλίανθου στα αρχαία χάπια να προέρχεται από πρόσφατη γενετική «μόλυνση».
Τα βότανα και τα φάρμακα που περιγράφουν στα κείμενά τους ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης, έχουν συχνά θεωρηθεί ως «κομπογιαννίτικα» και αναποτελεσματικά από μια μεγάλη μερίδα σύγχρονων ιατρών, σε αντίθεση με τους ομοιοπαθητικούς, που χρησιμοποιούν πολλά από αυτά, με αρκετές αντίστοιχες ενδείξεις, παρασκευασμένα όμως με διαφορετικό τρόπο.
Τώρα, οι αρχαιοβοτανολόγοι σκοπεύουν να λύσουν την επιστημονική διαμάχη γύρω από την θεραπευτική αξία των αρχαίων παρασκευασμάτων, μελετώντας κατά πόσο τα φυτικά εκχυλίσματα που βρέθηκαν στα χάπια, μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες.
Ο Τουγουέιντ θέλει να βρει τις ακριβείς μετρήσεις που έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί για να παρασκευάσουν τα χάπια τους, και δηλώνει: «Ποιός ξέρει, αυτά τα αρχαία φάρμακα μπορεί να ανοίξουν νέους δρόμους στη φαρμακολογική έρευνα».
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=201608
